Pre-analyse

Algemeen

Optimaal pre-analytisch werk is een belangrijke voorwaarde  voor nauwkeurige en sluitende laboratorium diagnostiek.
Om de samenwerking en de kwaliteit van de onderzoeken te verbeteren, willen we als lab u graag wijzen op het belang van een goede pre-analyse.  
De pre-analyse omvat alle stappen die vóór de eigenlijke meting in het laboratorium plaatsvinden:

  • Labaanvraag en de juiste keuze van de analyse
  • Correct invullen van het aanvraagformulier
  • Indien nodig specifieke instructies voor de patiënt (nuchter, medicijngebruik)
  • Duidelijke etikettering van het monster en nauwkeurige monsterafname
  • Indien van toepassing: monster voorbereiding ( centrifugeren, invriezen)
  • Juiste manier van bewaren van het monster (bijv. gekoeld, bevroren, beschermd tegen licht)
  • Transport van het monster

Tijdens deze bovengenoemde stappen kunnen storingen en fouten optreden die het meetresultaat op een diagnostisch relevante manier beïnvloeden, wat het risico van onjuiste beoordelingen van de laboratoriumtests met zich meebrengt.
In principe kunnen de pre-analytische stoorfactoren worden onderverdeeld in patiënt gerelateerde invloedsfactoren (in vivo) en overige invloedsfactoren (in vitro).

Patiënt gerelateerde invloedsfactoren

  • Niet-beïnvloedbare variabelen:
    leeftijd, geslacht, zwangerschap, erfelijke factoren, etniciteit
  • Beïnvloedbare variabelen:
    Tijdstip van monsterafname, lichaamshouding, voeding, lichaamsgewicht, fysieke belasting, genotsmiddelen, medicatie, stoorfactoren zoals lipidemie, hyperbillirubinemie en in-vivo hemolyse

Overige invloedsfactoren

  • Monsterafname
    o Selectie van het juiste monsterbuisje (toevoeging van anticoagulantia)
    o Monsterafname techniek (volgorde van afname, stuwdruk, aspiratie)
    o Kontaminatie van het monster met infusie- of desinfectiemiddel
    o Onvoldoende vullen van het monsterbuisje
  • Opslag / transport
    o Niet voldoen aan transport- en opslagvoorwaarden (temperatuur, bescherming tegen licht)
    o Tijdsduur  tussen monsterafname en transport naar het laboratorium
    o Voorbehandeling van het materiaal (centrifugeren)
    o Negeren van in-vivo invloeden (lipemie, hyperbilirubinemie, hemolyse)

Etikettering van de monsterbuisjes en monsterafname

Zie ook onze pre-analyse brochure.

Het belangrijkste is de eenduidige toewijzing van patiënt, monster en aanvraagformulier, omdat organisatorisch-administratieve fouten de belangrijkste oorzaak zijn van onjuiste laboratoriumresultaten.
De etikettering van het monsterbuisje moet vóór de monsterafname gebeuren en moet opnieuw gecontroleerd worden bij de monsterafname.
Gebruik bij voorkeur  de door ons verstrekte barcode-etiketten om een ​​duidelijke identificatie van het monster te garanderen.
Het barcode-etiket van het monsterbuisje  moet overeenkomen met het barcode-etiket op het bijbehorende aanvraagformulier.

Voor elke patient moet een aparte eigen barcode gebruikt worden.

De barcode-etiketten moeten verticaal op het bovenste gedeelte van het buisje worden geplakt (zie positie A).


Afbeelding 1

Bij handgeschreven monsterbuisjes moeten de volgende gegevens op het buisje genoteerd worden:

  • Naam van patiënt (voor- en achternaam)
  • Geboortedatum van patiënt
  • Benaming na centrifugatie: Serum of plasma

Infectieus materiaal (bijv. bloed van een HIV- of hepatitispatiënt) moet gemarkeerd worden!
Als monsters nagezonden worden (bv. bevroren materiaal), moet het monster  gemarkeerd worden dat het om een nazending gaat.

Noodzakelijke gegevens op het aanvraagformulier

  • Praktijkgegevens (Praktijknaam, -adres, -telefoonnummer)
  • Patiëntgegevens: Voor- en achternaam, geboortedatum, geslacht, adres
  • Onderzoek aankruisen (juiste markering van de te onderzoeken parameters)
  • Lichaamslengte en -gewicht
  • Identiteitsborging en -bevestiging (handtekening van patiënt op aanvraagformulier)
  • Soort monster,afnamedatum en afnametijdstip van monster
  • Medicatie
  • Markering van infectieus materiaal
  • Aanvullende informatie voor speciale analyses
  • Informatie over hoeveelheid en verzameltijd van 24uurs verzamelurine
  • Klinisch relevante, diagnostische informatie, bijv. voor hormoontests: Datum laatste menstruatie

Bovendien moet het volgende in acht worden genomen:

  • Monsterbuisjes moeten correct en lekvrij worden dichtgemaakt
  • Vermijden van verontreiniging en contaminatie van het monster
  • Voldoende monstermateriaal
  • Voor genetisch onderzoek is de toestemmingsverklaring van de patiënt absoluut noodzakelijk (zie aanvraagformulier op de achterzijde)!

 

Monsterafname

Monsterafname 

Elk bloedmonster veroorzaakt schade aan bloedvaten (slagaders, aders, haarvaten). Er mag alleen perfect en steriel materiaal worden gebruikt. Er zijn geschikte disposables beschikbaar voor bloedafname. Voor de punctie moeten canules worden gebruikt die niet te fijn zijn. Het veneuze bloed moet worden afgenomen op een geschikte locatie in het gebied van de elleboog, onderarm of achterkant van de hand. Er moet rekening worden gehouden met  bestaande invloedsfactoren.

Als algemene regel geldt dat de monsterafname  indien mogelijk onder standaardomstandigheden moet worden uitgevoerd: 

  • Bloedafname tussen 07.00 uur en 09.00 uur
  • Geen extreme fysieke activiteit in de afgelopen drie dagen
  • Geen excessieve alcoholinname enkele dagen voor bloedafname
  • Nuchter, d.w.z. 12 tot 14 uur geen voedsel en 24 uur geen alcohol inname vóór bloedafname
  • Bloedafname altijd in dezelfde lichaamshouding afnemen (zittend of liggend)
  • Rust minstens tien minuten voor bloedafname
  • Vermijd het openen en sluiten van de vuist: het “pompen” van de vuist leidt tot hemolyse
  • Vermijd te lang stuwen: maximaal één minuut (beter 30 seconden) stuwen, stuwband losmaken, bloed afnemen
  • Zwenk de bloedbuis met anticoagulantia 3x onmiddellijk na monsterafname, niet schudden!
  • Bewaar het serumbuisje en het serumgelbuisje minimaal 30 minuten rechtop en centrifugeer vervolgens 10 minuten bij 4000 tpmn
  • Belangrijk: Bloed moet binnen 1 uur gecentrifugeerd worden, anders kan er hemolyse ontstaan.

Bijzonderheden bloedmonsters

Hemolytisch serum (hemolyse)

Bij de hemolyse worden de rode bloedcellen (erytrocyten) in het bloed vernietigd, waardoor hemoglobine vrijkomt. Afhankelijk van de mate van hemolyse heeft het serum of plasma van een gehemolyseerd bloedmonster een min of meer sterke oranjerode kleur.
Hemolyse kan intravasculair optreden als gevolg van overmatig stuwen of extravasculair als gevolg van overmatige aspiratie bij de bloedafname. Verontreiniging, overmatig koelen of verwarmen, overmatig schudden van het monster of het overschrijden van de bewaartijden voor volbloed zijn andere factoren die hemolyse bevorderen.
Hemolytische monsters zijn een veel voorkomend probleem in de laboratoriumpraktijk, wat leidt tot vervalste analyses (onjuist te hoge en onjuist te lage gemeten waarden), vooral bij bepaalde metingen, zoals  kleur- en troebelheidsmetingen.

Lipemisch serum (hyperlipoproteïnemie)

Lipemie is een melkachtige, troebele verkleuring van serum / plasma als gevolg van neutrale vetten.
Een lipemisch monster kan een aanwijzing zijn voor een stoornis  van het vetmetabolisme. Zo vormen bepaalde vetten (chylomicrons) na 24 uur afkoelen een romig ogende toplaag. Andere vetten leiden tot een homogene vertroebeling van het plasma. De aanwezigheid van overmatige hoeveelheden lipiden in een monster leidt tot interferentie, vooral bij fotometrische metingen.
Let op: bloedafname direct na een vetrijke maaltijd kan ook resulteren in een lipemisch monster.


Afbeelding 2

Voorbereiding voor transport

Voor verschillende laboratoriumtesten is het essentieel dat speciale transportomstandigheden in acht worden genomen om een ​​betrouwbaar resultaat te garanderen (onmiddellijke centrifugeren van het bloedmonster, scheiding van het serum / plasma van de bloedkoek, bevriezing van het monster, opslag of transport bij een gespecificeerde temperatuur, bescherming tegen licht…).

Overeenkomstige informatie is te vinden op ons aanvraagformulier.

Verzending van monsters

Monsters kunnen worden verzonden via de post (of eventueel met onze koerierdienst). Gebruik a.u.b. die door ons ter beschikking gestelde verzendenveloppen. Let op: Per patiënt moet één envelop worden gebruikt!   Als er twee aanvraagformulieren voor één patiënt zijn, moet voor elk aanvraagformulier één verzendenvelop worden gebruikt! Alleen gecentrifugeerde serum- of plasmamonsters zijn geschikt voor verzending. Volbloed is niet geschikt voor meerdaags transport. Bevroren monsters worden naar ons laboratorium vervoerd in daarvoor geschikte koelcontainers zonder de koelketen te onderbreken. Het insturen van bevroren monsters  is in Nederland alleen mogelijk als de praktijk is aangesloten aan onze koerier. Let er vooral bij het verzenden van post in het weekend op dat de stabiliteit van de analyten niet in gevaar wordt gebracht. Verzenden van monsters daarom graag  op maandag, dinsdag en woensdag. Express: Monsters die express verzonden moeten worden, moeten binnen 24 uur in het laboratorium aankomen en mogen alleen van maandag t/m donderdag  aan onze  koeriersdienst  meegegeven worden (EXP monsters niet op vrijdag en voor feestdagen insturen). Vanuit Nederland zijn express verzendingen  alleen mogelijk als de praktijk aangesloten is aan onze koeriersdienst of als u het monster maandag t/m donderdag  vóór 12.00 uur kunt afgeven in onze vestiging in Utrecht.

Bestellen van testsets en onderzoeksmateriaal

Alle testsets en onderzoeksmaterialen  worden door het laboratorium  gratis  aan u verstrekt. Gebruik het bestelformulier voor het bestellen van onderzoeksmateriaal.

Contact voor vragen:

Graag staan wij u ter zijde bij vragen of specifieke wensen.

  088 – 10 10 880